Kees van Oostenrijk richt zijn blik op de toekomst

BEM-circle nr. 4 december 2021

Ruim baan voor chemische recycling

Het besluit tot de opzet van het RecyBEM-systeem kwam als oplossing van een logistieke uitdaging en moest zorgen voor een gestructureerde inzameling van autobanden uit de vervangingsmarkt. Kees van Oostenrijk, bestuurder van de  Band&Milieu-organisatie, analyseert: "Onze taak vanaf de start in 2004 is om de inzameling en recycling van gebruikte banden uit de vervangingsmarkt te organiseren. Dat doen we nu dus al jaren en dat doen we gestructureerd. We hebben een efficiënt en effectief systeem, waardoor we nu ook verder kunnen kijken dan onze initiële opdracht". Hij neemt ons mee in de huidige stand van de recycling en de toekomst zoals die voor ons ligt, waarin, na het succes van mechanische recycling, chemische recycling ruim baan krijgt.

Een volwassen markt

Mechanische recycling heeft zich in de jaren flink ontwikkeld. "We hebben de overheidsdoelstelling van 20 procent materiaalhergebruik royaal gehaald en mechanische recycling is een volwassen markt geworden", zegt Van Oostenrijk. Oude banden worden door recyclers geschikt gemaakt voor hergebruik door er nieuwe grondstoffen van te maken. Daarvoor worden de banden eerst versneden, shredding. De ruwe repen van die banden zijn circa 40 tot 300 millimeter en de restanten van de staalgordels en de textielvezels zitten nog in de shreds. Om aan de definitie van materiaalhergebruik te kunnen voldoen moeten de banden nog verder verkleind worden. In dit proces van granuleren worden de metalen deeltjes magnetisch verwijderd en de textielvezels worden met behulp van perslucht afgezogen. Recyclers innoveren hun bedrijfsprocessen, waardoor ze steeds fijner rubbergranulaat kunnen produceren dat steeds meer natuurlijke grondstoffen kan  vervangen. "Het granulaat dat met deze mechanische techniek gemaakt wordt, is heel geschikt voor gebruik in allerlei toepassingen, van sportvloeren tot speeltuintegels en van daktegels tot asfalt. Ons doel is om steeds hogere recyclingdoelen te  halen door terugwinnen van nog hoogwaardiger grondstoffen. We willen dat de grondstoffen uit banden steeds meer virgin grondstoffen gaan vervangen. Hiervoor moeten we naar de volgende fase chemische recycling”, blikt Van Oostenrijk vooruit.

Grootste CO2-reductie

Van Oostenrijk ziet dat zijn visie op de volgende fase gesteund wordt in het recent gepubliceerde onderzoek van CE-Delft waarin zij verduurzamingsroutes richting 2030 hebben geanalyseerd. CE-Delft concludeert dat in Nederland de toevoer  van de potentiële grondstoffen goed geregeld is omdat vrijwel alle banden (en daarmee het grootste deel van het gebruikte rubber) aan het einde van de levensduur worden ingezameld. Om de klimaatimpact te verlagen liggen de kansen dan ook vooral in het nog hoogwaardiger verwerken en meer inzet van rubbergranulaat. Van Oostenrijk: "Volgens CE-Delft komt dit doordat chemische recyclingtechnieken zoals devulkanisatie en pyrolyse nog onvoldoende ontwikkeld zijn. In het rapport staat dat met de verdere ontwikkeling van deze technieken voor rubber dan ook nog de grootste CO2-reductie valt te behalen."

"Het kost effe tijd, maar meer
circulariteit van banden
dankzij chemische recycling:
het gaat gebeuren!"

Upscaling een must

Er lopen volgens Van Oostenrijk verschillende initiatieven om de technieken verder te ontwikkelen. "Ik zie veel drive, ambitie en inzet! Ik was aanwezig bij een conferentie over pyrolyse waaraan ook bandenfabrikanten, aanbieders van vCB  (virgin CarbonBlack), partijen in rCB (recycled CarbonBlack), technologen, consultants en veel start-ups van pyrolyse-projecten voor rCB en olie deelnamen. De wil is er. Maar er zijn nog veel problemen bij inzet van rCB in banden: Technisch, procesmatig, kwaliteit, standaarden, consistency, purity, vervuiling. Opschaling is echt een puntje. Er is minimaal 3 tot 5 jaar nodig om doorbraken te zien in nieuwe, grote plants. En dan pas kunnen ze echt zien of rCB vCB in groot volume  kan vervangen/aanvullen in toepassing in banden. Upscaling van pyrolyse-technologie is een must, maar er zijn heel veel vraagtekens en dus is er heel veel werk te doen! Maar het gaat gebeuren. Dit is namelijk het duurzaamheidstraject,  waarin de bandenindustrie echt kan scoren met CO2-vermindering binnen de doelstellingen van klimaattransitie"

Circulariteit bevorderen, hoe dan?

RecyBEM wil duurzaam hergebruik, herverwerking en recycling optimaliseren naar een zo hoog mogelijke bijdrage aan de circulaire economie door middel van (meten en weten van) het Ecotest-model. Volgens Van Oostenrijk begint het  verbeteren van de milieuprestaties met een eenduidige meting van de stand van zaken: "Daarbij gaat het om besparing op CO2-emissie, energiegebruik, gebruik van al of niet 'fossiele en/of natuurlijke' grondstoffen en op kosten van het gebruik van op deze wijze geproduceerde producten en materialen. En het gaat ook om het beperken van de toxicologische impact van het gebruik van grondstoffen voor en van het gebruik van het product Band (element van Safe bij Design, plus by Recycling). "Vanuit deze kennis wil RecyBEM aanjager zijn en onderzoek en innovatie in rubberrecycling een 'boost' geven.

Samenwerking: 1+1+1=5

"Voor echte, concrete en meetbare vooruitgang is samenwerking tussen verschillende partijen nodig, samen innoveren is effectiever. Samenwerking tussen wetenschap, bedrijfsleven, brancheorganisaties en overheid brengt alle kennis- en ervaringsniveaus samen. 1+1+1=5 zeg maar." Kees van Oostenrijk pakt hier zijn rol concreet op. "In het Mooier-consortium hebben we een eerste samenwerking tussen verschillende partijen opgezet. En nu doen we ook mee in het plan van de materialentransitie. Het Nationaal Platform Plastic Recycling moet het Duurzame Materialenplan.NL (wat absoluut noodzakelijk is voor de klimaattransitie) mede vorm gaan geven en dat koppelen aan – ik citeer de geformuleerde doelstelling – (nieuw) verdienvermogen om zo het economisch potentieel van BV Nederland duurzaam te vergroten en maatschappelijke impact te genereren in duurzame energie en duurzaam materiaalgebruik. Onze inbreng is deels gehonoreerd en  gewaardeerd. Dat is goed nieuws, want hiermee krijgen we een serieuze plek in het NPPR plan Circulaire Kunststoffen en kunnen we concreet met steun aan de slag om virgin fossiele grondstoffen te vervangen door gerecyclede grondstoffen uit gebruikte banden, met de doorontwikkeling en upscaling van chemische recyclingstechnieken. En die beweging is echt in gang gezet in 2021 met bijvoorbeeld de Alliantie "Black Cycle" en de samenwerking van Bridgestone en Michelin die hun visie delen in de verduurzaming van het product Banden en stakeholders uitnodigen om aan te sluiten. Of zoals de twee grootste bandenfabrikanten in deze wereld het samenvatten: Create a circular economy of ELT's into technical applications by producing high technical second raw materials from ELT's (is gebruikte banden). " Van Oostenrijk besluit hoopvol: "Het kost effe tijd, maar meer circulariteit van banden dankzij chemische recycling: het gaat gebeuren!"