Genan: De sleutel ligt bij de bandenfabrikant

BEM-circle december 2020

Door: Arjen van der Sar

GENAN, met vestigingen in Denemarken, Duitsland, Spanje en de VS, is het grootste bandenrecyclebedrijf in Europa. De Deense onderneming is tegelijk ook topleverancier van rubber uit autobanden voor industrieën die nieuwe producten en toepassingen maken. Tegenover dit magazine spreekt COO Jens Christian Henneberg zich uit: "Zonder echte partnerschappen met bandenfabrikanten komt de recycling niet verder."

As je milieubewust bent, dan koop je in de zomer geen gewone slippers voor op het strand meer. Dan koop je die van Vulkan, een innovatieve Duit-se startup die zolen heeft die zijn gemaakt met '100% GENAN rubbergranulaat'. "De Vulkan sandaal is dus goed voor onze planeet én voor je voeten", jubelt de advertentie van de startup.

Het gaat hier om een sandaal met een zool van 100% GENAN gerecycled rubbergra-nulaat van afgedankte banden - en een dunne bovenzool van gerecycled polyester als voetbed. "Een mooi voorbeeld van een visionair duurzaamheidsinitiatief en een innovatieve toepassing waarbij de uitstekende eigenschappen van ELT-rubber goed worden benut", zegt Jens Christian Henneberg, die be-nadrukt dat de volumes die Vulkan afneemt nog niet enorm zijn. "Maar ik voorzie wel dat een product als dit steeds meer mainstream zal worden. Móet worden. Het moet steeds normaler en meer geaccepteerd worden dat er producten met gerecycled rubber op de markt komen. Eerst voor de early adopters, maar bij voorkeur voor 'gewone' consumenten. Voor echt succes zal de rubberstroom uit gerecyclede banden in omvang en kwaliteit moeten groeien."

Ontwikkelaars en producenten

Er zijn in Duitsland en Denemarken gelukkig nog veel meer ontwikkelaars en producenten zoals Vulkan. GENAN heeft met fitnessmerk RAMfit de RAM ontwikkeld, een veelzijdig en duurzaam trainingsmiddel. De RAM, een zware rubber rol die bij talloze oefeningenin de gym kan worden gebruikt, is volgens Henneberg "een uitstekend voorbeeld van hoe gerecycled rubber kan worden herge-bruikt voor functionele, duurzame en effectieve producten."

In dat proces is GENAN een zeer grote speler, met enorme inputvolumes. De Denen beschikken in Europa over drie fabrieken met een capaciteit van 70.000 ton autobanden per jaar, één met een capaciteit van 65.000 en één van 30.000 ton. "De grootste fabrieken verwerken zo'n 26.000 banden per dag. We verwerken deze input tot granulaat in allerlei variaties", vertelt Henneberg.

Infill blijft belangrijk

Gerecycleerd rubber van GENAN kan worden toegepast in een grote verscheidenheid aan producten. Van schoenzolen (Henneberg: "aansprekend, maar het gaat nog niet over grote volumes") tot infill voor sportvelden, vloermatten in fitnessruimten, transportbanden en antivibratie- of geluidsreducerende producten. Infill voor kunstgras blijft een belangrijk product. Over de discussie die over dit product heeft gewoed in Nederland en andere Europese landen, zegt Henneberg: "Die discussie heeft de verantwoorde recycling van vele tonnen van rubber in gevaar gebracht. Het alternatief, verbranden van het rubber, zorgt voor veel CO2-uitstoot. Na die discussie kwam het dispuut over microplastics. Het heeft ervoor gezorgd dat wij als industrie hard voor onze producten moeten vechten, waarbij belangrijke vooruitgang op het gebied van recycling mogelijk verloren gaat."

GENAN zet niet alleen in op infill. Henneberg is trots op het fijne cryogeen rubberpoeder dat GENAN levert voor hoogwaardige toe-passingen. "Om een duurzaam en kwalitatief hoogwaardig product met een lange levensduur te kunnen produceren, heb je een consistente, hoogwaardige vervanger nodig voor virgin elastomeren. Wij leveren de cryogene rubberpoeders die aan deze hoge eisen voldoen", richt Henneberg zich tot ontwikkelaars. "Met dit product in je compound krijg je een duurzaam, milieuvriendelijk en kwalitatief hoogwaardig product. Je kunt er een flink percentage aan virgin materiaal mee vervangen."

Transportbanden en verf

Vervanging van virgin elastomeer door cryogene GENAN-rubberpoeder vindt ook plaats bij de fabricage van transportbanden – met hogere percentages recyclerubber en lagere kosten als uitkomst. Het poeder wordt ook toegepast in verven, coatings en lijmen, om zo de producteigenschappen te verbeteren. Momenteel wordt rubberpoeder in dit segment het meest gebruikt voor coatings die worden gebruikt in de automobielmarkt en in industriële coatings. Dit poeder wordt ook toegevoegd aan kunststofverbindingen voor automobielproducten, om de productkwaliteit te vergroten.

Maar, zegt Henneberg ook: "We moeten door. We hebben voortdurend nieuwe toepassingen nodig, nieuwe manieren om gerecycled rubber in producten te verwerken. Helaas zijn we daar zeer afhankelijk van ontwikkelaars en van industrieën; we zijn permanent op zoek naar partnerschappen om dingen van de grond te krijgen. We zijn ook afhankelijk van de bandenfabrikanten. Zij moeten onderdeel van de innovatie en ontwikkeling willen zijn." Dat begint voor Henneberg aan de voorkant: "Bij hun product, de autoband die wij na afdanken verwerken tot nieuwe rubbergrondstof. Kort gezegd: banden zijn hoogtechnologische producten met verschillende stoffen. Dat verschilt per band en per merk. De uitdaging is om daarvan zo zuiver mogelijke poeders te maken."

Verplichting jegens samenleving

Henneberg kiest zijn woorden nu zorgvuldig. "Inzicht geven in de samenstelling van banden heeft bij bandenfabrikanten geen grote prioriteit, iets anders kan ik er niet van maken. Zij hebben het geheime recept van de chef. Wij aan onze kant, zijn er duidelijk over: wie autobanden produceert, heeft ook een verplichting jegens de samenleving. Een verplichting tot verwerking en recycling. En wat ons betreft: een verplichting om partijen als GENAN actiever te ondersteunen en zoveel mogelijk autobandenrubber terug te brengen in de productie. Van allerlei producten, maar zeker ook van autobanden. Zonder het precie-ze geheime recept prijs te moeten geven."

De COO van GENAN maakt er geen geheim van: de samenwerking met de bandenindustrie voelt nog niet als een partnerschap. "Terwijl wij hen toch kunnen helpen met het oplossen van hun probleem, de uitdaging van het circulair ondernemen met rubber uit autobanden. Wij rijden nu als het ware de auto, maar iemand moet helpen sturen. De bandenfabrikanten kunnen dat. Zij hebben de sleutel."

De zienswijze van Henneberg is nadrukkelijk gericht op ontwikkelen en bouwen. "We komen uit de wereld van schroot, van afbreken. Maar wij zijn nu nadrukkelijk in de flow van hergebruik, van constructief bouwen. Een heel ander tijdperk, waarin we ons op de toekomst richten."

Pyrolyse en devulkanisering

Met de volumes die GENAN verwerkt, zou je ook verwachten dat de Denen actief meedoen in de ontwikkeling van pyrolyse en devulkanisering. Henneberg onderstreept de gedachte dat deze technologieën de circulariteit in autobanden naar een hoger plan kunnen brengen. Maar: "We zijn voorheen op deze terreinen wel actief geweest, en ik weet zeker dat er een toekomst is. Maar opschalen blijkt telkens heel lastig, dat blijft een worsteling. We hebben moeten vaststellen dat dat het terrein is van uitvinders en ontwikkelaars. Samenwerken en partneren? Ja graag. Wij weten alles van recyclen van banden en brengen die kennis graag in. We gaan ervan uit dat autofabrikanten hun kennis bijdragen over productie, technische specs en wat ze in hun banden stoppen." Henneberg maakt de vergelijking met de bouwwereld: "Als je daar een product wilt lanceren, moet je precies kunnen vertellen welke grondstoffen je in je product hebt verwerkt. Daar is dan de hamvraag: hoe gaat Henneberg fabrikanten overhalen om méér te doen. Een licht hoofdschudden volgt. "Ik ga dat niet voor elkaar boksen. Die beweging van de fabrikanten komt niet vanzelf. Het is de overheid die het beslissende zetje kan geven, door te eisen dat nieuwe autobanden binnenkort minimaal x procent gerecycled autobandenrubber moet bevatten. Een overheidseis, een wet. En misschien betekent het iets voor de kostprijs van een band, maar dat moet dan maar. Ik zie geen andere weg om recycling naar het volgende niveau te brengen."

Wat als... wat als de overheid in beweging komt en vervolgens de industrie. En wat als pyrolyse en devulkaniseren meer ruimte krijgen, wat dan? "Ik ben optimistisch. Carbon black blijkt ook goed uit autobanden gehaald te kunnen worden en wordt inmiddels in prachtige toepassingen hergebruikt. Er moet meer uit die banden gehaald kunnen worden. Daar ben ik van overtuigd. Maar dan moeten we wel iedereen aan boord van die rijdende auto krijgen."

 

De ontwikkeling van GENAN

In 1990 werd de eerste GENAN recyclinginstallatie voor afgedankte banden in Viborg, Denemarken, in gebruik genomen. In 2011 werd de ingangscapaciteit van deze fabriek verdubbeld tot 70.000 ton. Een tweede fabriek bestond inmiddels in Oranienburg, aan de rand van Berlijn, later gevolgd door een fabriek in Dorsten en een in Kammlach, Beieren. GENAN breidde zijn activiteiten uit met zijn eerste niet-Europese fabriek in 2014, toen de grootste bandenrecyclagefabriek ter wereld werd geopend in Houston, Texas, capaciteit 100.000 ton.

In 2011 is een R&D-project voor cryogene vermaling gestart en in 2015 is de productie van cryogeen poeder in Viborg opgestart. GENAN levert nu ultrafijn rubberpoeder van zo'n hoge, consistente kwaliteit dat het zelfs kan worden gebruikt bij de productie van nieuwe banden. In 2017 lanceerde Genan zijn meest recente productinnovatie: GENAN SAFE rubberen korrels, uniform van vorm en grootte en ideaal voor schokabsorberende bodemlagen op speelplaatsen.